black swan

Black swan-2010

شنیدم که چون قوی زیبا بمیرد      فریبنده زاد و فریبا بمیرد    (شاعر مهدی حمیدی 1293-1365)

مدتها بود فیلم خوبی ندیده بودم، فیلمی که منو به فکر وادار کنه و دلم بخواد که دوباره و چند باره از دیدن این فیلم لذت ببرم و به کارگردان ماهرش احسنت بگم!!! داستان قوی سیاه مربوط به دختری 28 ساله به نام نینا است که به هنر باله اشتغال میورزد، ناتالی پورتمن با هنرمندی نقش این بالرین را بازی کرده است. شنیده ها حکایت از این دارد که خانم پورتمن برای بازی در این نقش وزن کم کرده و تمرین های سختی را برای آموختن هنرمندانه باله پشت سر گذاشته است.موسیقی،کارگردانی و فیلمبرداری نیز در نوع خود جالب توجه است.

مربی نینا به دنبال انتخاب بالرینی است تا با هنرمندی از پس اجرای نقش قوی سپید و قوی سیاه برآید، وی معتقد است که نینا می تواند از پس قوی سپید بر آید اما در رابطه با نقش قوی سیاه مردد است!!!

قصه باله داستان دختری است که با طلسم به قو تبدیل شده و تنها عشق حقیقی شاهزاده ای طلسم را میشکند و او را دوباره تبدیل به انسان می کند، در این میان قوی سیاه با خباثت دل از شاهزاده میبرد و قوی سفید چاره ای ندارد، جز اینکه با مرگ به آن آزادی حقیقی دست یابد.

نینا اما برای نقش انتخاب میشود! او تمام تلاشش را برای تبدیل شدن به ملکه قوها می نماید. اما مربی که نینا را از نظر جسمی خشک و بی روح می بیند، به او میگوید: گاهی کمال در رها کردن خویش است، خود را رها کن و با این رهایی هم خودت را و هم تماشاچی را شگفت زده کن! در این میان مربی با مقایسه نینا با دختری که نفر دوم و جانشین نیناست،بذر حسادت را در دل وی میپاشد!!!

نینا چیزی نمی بیند جز پیروزی، جز درخشش بر روی صحنه، نینا می خواهد قوی سیاه هم بشود، اما  قوی سیاه شدن چیزهایی می خواهد که او ندارد. او دختری تنها که به قول خودش حتی رابطه ای جدی با هیچ مردی نداشته! به شدت تحت سلطه مادری است درگیر عقده های روانی و سلطه جو! نینا حریم خصوصی ندارد، به حدی که گاهی مادرش تا صبح بالای سر او می خوابد و با عشق او را می پاید. اتاق نینا درست شبیه اتاق دختری 10 ساله آراسته شده ، با همان نمادهای کودکی، عروسک ها، رنگ های شاد !!  اما نینا  که خود هنوز قوی سپید است، می خواهد قوی سیاه شود،  آری او باید از دنیای سپید کودکی که شاید تمایلات تسلط جویانه مادر، باعث ماندگاری در آن شده بیرون بیاید، پس نمادهای کودکیش را دور میریزد، و تصورات جنسی گونه گون را در سر میپروراند!!! نینا که دچار خودآزاری است، با آسیب رساندن های جزئی به جسم خویش، شاید می خواهد کم کم به همان قوی سیاه نزدیک شود، قوی سیاهی که بدذات است، اغواگر است و فریبنده!!! نینا که دچار نوعی خیالبافی و روان پریشی است ، تصویرهایی میبیند که زاییده ذهن تنها، حسود، خیالباف، ترسان، سلطه پذیر، و حیران میان کودکی و بزرگی و سیاهی میباشد.

آری در نهایت نینا قوی سیاه می شود، وی که می اندیشد رقیبش را از سر راه خویش برداشته، با چشمانی پر خون قوی سیاه فریبنده ای میشود که همگان از دیدنش انگشت حیرت به دهان میگیرند، غافل از آنکه او در حقیقت خودش را غافلگیر کرده و سفیدیش را با ضربه ای بر وجود خویش سیاه کرده!! آری نینا که گویی خود بزرگترین رقیب خود بود! با درگیری خیالی، وسواس گونه و حسادت وار با رقیبش نهایت خودش قربانی شد، تا تبدیل به قوی سیاه شود !!            مریم7 بهمن 89